eyib

is. <ər.>

1. Utanılacaq hal və ya hərəkət; nöqsan, kəsir, qüsur. Bundan əlavə, dəxi Yusif şahda həzar gunə özgə eyiblər tapdılar. M. F. A.. Eybimizi çulğalamışdı aba; Hər nə gəlirdi boşalırdı qaba. M. Ə. S.. Həqiqət, ər və arvad Bahadıra nəinki bir eyib tapmırdılar, hətta onu sevirdilər. N. N.. Eyib etmək – eyib sanmaq, eyib tutmaq, eyibləndirmək, utandırmaq, qüsur tutmaq. Gül yanağın həsrətindən ağlasam eyb etmə, kim; Bülbüli şövqündə giryan şol gülixəndan edər. Nəs.. Gözüm yaşı gündən-günə fərq elər; Eyb etməyin, məni qana qərq elər. M. V. V.. Eybini açmaq – ifşa etmək, eybini, nöqsanını açıb göstərmək.

2. Utanılmalı, xəcalət çəkilməli. Eyib söz. Eyib iş.

◊ Eybi yox(dur) – 1) razılıq bildirir. Sən zəlil ol, eybi yox, qoy güclü çəksin ləzzəti; Qoy səni xar eyləsinlər xanü əyan, qəm yemə! M. Ə. S.. Eybi yoxdur, mən sizin səadətiniz uğrunda iqbalımı bir daha sınaram. M. S. Ordubadi; 2) ziyanı yoxdur, fikir etmə (təsəlli bildirir). <Ceyran xala:> Eybi yoxdur, oğul! Ümidini itirmə. Mənim qızım dəyanətli qızdır. S. Rəh.. Eybinə gəlmək – özü üçün eyib saymaq, utanmaq, sıxılmaq, xəcalət çəkmək. <Ömər:> Doğrusu, mənim eybimə gəlir deyəm. N. N.. Eybinə gəlir ki, bu sözləri dilinə gətirirsən? Ə. Vəl.. Eybinə kor olmaq – öz eybini, qüsurunu, nöqsanını bilib utanmaq, xəcalət çəkmək. Ey zahidi-xudbin, yürü, öz eybinə kor ol! S. Ə. Ş.. Elə bu başla zavod saxlayırsan? Eybinə kor olmaq əvəzinə, hökuməti borclu çıxarırsan? Ə. Vəl.. Eybini üzünə demək – çəkinmədən birinin nöqsanını, qüsurunu açıb özünə söyləmək. Eyib də olsa – söylənilməsi eyib sayılan bir sözü dedikdə, hörmət, nəzakət gözləmək məqsədi ilə işlənən ifadə. <Hacı:> Xeyirdir, inşallah! Mənim, eyib də olsa, evdə bir yetişmiş qızım var, iki aydır ki, xəstə yatır. R. Ə.. <Səriyyə xala qoca pinəçiyə:> . . Bəlkə sən biləsən, eyib də olsa, kişinin adı Musadır, oğlanın da Firidun?. . M. İ.. Eyib etməz (eləməz) – bax eybi yox(dur). <Gülməmməd:> Eyib etməz, ağlama, canımız sağ olsun, biz ölməmişik. M. Əliyev. <Vaqif Ağaməmməd Qacara:> Eyib etməz, sizə də çatar bir əvəz; Qatır cinsisiniz, doğubtörəməz. S. V.. Eyib içində olmaq – çox nöqsanlı, qüsurlu olmaq. Özü eyib içində olduğu halda, başqalarına irad tutur. Eyib olsun! – danlama ifadəsi. <Rüstəm bəy:> . . Həsənqulu bəy, Rza bəy, sizin üçün eyib olsun ki, bu cürə axmaq sözə inanıb mənim qapıma gəlirsiniz. Ü. H.. Eyib yerlər – bədənin məhrəm yerləri. Nə eybi (var) – eyib etməz, eybi yoxdur, zərəri yoxdur; nə zərəri. Gər yar üçün əğyari tutum dust, nə eybi; Gül xatirinə eyləmişəm xarə məhəbbət. S. Ə. Ş.. Hər bir ana dilini danışmaq ilə keçmişdəki gözəl günləri yad etməyin nə eybi var?! C. M..